مروری جامع بر بیماری لارنگوتراکئیت در ماکیان ( بخش نخست )

نام مقاله :

مروری جامع بر بیماری لارنگوتراکئیت در ماکیان .

تهیه و تنظیم :

علیرضا گائینی ، دانشجوی رشته دکترای دامپزشکی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد گرمسار .

پست الکترونیک :

AlirezaGaeeni@VetNews.Ir

AlirezaGaeeni2000@VetNews.Ir

معرفی :

لارنگوتراکئیت از بیماریهای ویروسی مجاری تنفسی ماکیان میباشد . این بیماری به دلیل ، ایجاد تلفات و همچنین کاهش تولید تخم مرغ ، سبب بروز زیانهای متعددی میشود . همه گیریهای این بیماری ، به اشکال مختلفی ظاهر میشود . در هنگام شیوع این بیماری ، علائمی چون مشکلات تنفسی ، ایجاد موکوس و خلطهای خونی و همچنین تلفات بالا را مشاهده خواهید نمود .

فرم Enzootic ملایم این بیماری در صنایع پیشرفته طیور در حال شیوع است . این فرم از بیماری با علائمی متفاوت ظاهر میشود . این فرم از بیماری فوق با التهاب موکوسی نای ، التهاب سینوسها و تلفات پائین همراه میباشد . این درحالیست که هیچگونه مدرکی مبنی بر قابل انتقال بودن ویروس بیماری لارنگوتراکئیت ( LTV ) به انسان وجود ندارد .

اهمیت اقتصادی :

اهمیت اقتصادی بیماری لارنگوتراکئیت بصورت مدون و مشخص بررسی نشده است . این در حالیست که صنعت طیور ایالات متحده ، زیانهای مالی میلیون دلاری این بیماری را تحمل می کند . این دسته از زیانهای مالی ، شامل تلفات پرندگان ، کاهش تولید تخم مرغ و مواردی از این دست می باشد . صنایع طیور سایر کشورها نیز اینگونه از زیانهای مالی را متحمل می شوند .

تاریخچه :

این بیماری برای نخستین بار در سال 1925 میلادی توصیف شد . این در حالیست که بر اساس گزارشات منتشر شده امکان رویداد زودتر این بیماری ، محتمل است . این بیماری با عناوینی چون لارنگوتراکئیت و دیفتری پرندگان ، شناسایی شده است .

برخی از محققین در مراحل اولیه شناسایی آن به اشتباه ، برونشیت عفونی را تشخیص داده اند . واژه لارنگوتراکئیت در اوایل سال 1930 میلادی مورد استفاده قرار گرفت و نام بیماری لارنگوتراکئیت در سال 1931 میلادی توسط کمیته تخصصی بیماریهای طیور جامعه دامپزشکی آمریکا پذیرفته شد .

این در حالیست که ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت برای نخستین بار توسط Beaudette جداسازی شد . از سوی دیگر ، لارنگوتراکئیت ، نخستین بیماری ویروسی پرندگان است که برای آن واکسن موثری تهیه شد .

سبب شناسی :

رده بندی :

ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت ، در خانواده Herpesviridae طبقه بندی شده است . این ویروس همچنین در تحت خانواده Alphaherpesviridae قرار می گیرد . این ویروس به لحاظ طبقه بندی ، به عنوان GallidherpesVirus در نظر گرفته میشود .

ریخت شناسی :

میکروگرافهای الکترونی کشت سلولی جنین جوجه های بیمار شده با ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت بیانگر حضور ذرات ویروسی بیست وجهی میباشد که به لحاظ ریخت شناسی ، به هرپس ویروسهای ساده شباهت دارند . Watrooch و همکاران ، اندازه نوکلئوکپسید 6 وجهی LTV را بین 80 تا 100 نانومتر تخمین زده اند .

نوکلئوکپسید این ویروس ، واجد تقارن 20 وجهی میباشد . ویروسهای کامل عامل بیماری لارنگوتراکئیت بین 195 تا 250 نانومتر اندازه داشته و مرکب از پوشش نوکلئوکپسید نامشخص میباشد . این درحالیست که میله های گلیکوپروتئینی ، بصورت برآمدگیهای مشخصی بر سطح آن قرار میگیرند .

ساختار شیمیایی :

اسید نوکلوئیک ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت شامل یک DNA با چگالی شناور 1.704 گرم بر میلی لیتر میباشد . این درحالیست که میزان یاد شده با آنچه که در سایر هرپس ویروسها وجود دارد ، سازگار میباشد . وزن ملکولی DNA این ویروس ، نهایتا 106 × 100 میباشد .

از سوی دیگر ، واجد شکل ایزومتریک نیز میباشد . توجه داشته باشید که براساس گزارشات منتشر شده ، DNA ویروس بیماری لارنگوتراکئیت واجد گوانین و همچنین سیتوزین 45 درصد میباشد . مقدار یاد شده بطور حتم کمتر از هرپس ویروسهای موجود در سایر حیوانات خواهد بود .

طول ژنوم DNA این ویروس ، 155 کیلوبایت میباشد . اطلاعات بدست آمده حاکی از همانندی و همچنین تجانس میان ویروسهای عامل بیماری لارنگوتراکئیت و سایر آلفا هرپس ویروسها میباشد . گلیکوپروتئینهای ویروس عامل این بیماری ، همانند سایر هرپس ویروسها ، مسئول تحریک پاسخ ایمنی سلولی و همورال میباشند .

York و همکاران ، پنج نوع پوشش گلیکوپروتئینی در این ویروس با وزنهای ملکولی مختلفی شناسایی کرده اند . این گلیکوپروتئین ها میتوانند از ایمنوژنهای اصلی ویروس LT باشند . توجه داشته باشید که خصوصیات گلیکوپروتئین های ویروس لارنگوتراکئیت در آزمایشات مختلفی مورد بررسی قرار گرفته اند . این آزمایشات به شناسایی  gB ، gc ، gD ، gX ، gK و همچنین gp60 انجامید .

تکثیر ویروس :

به نظر میرسد که تکثیر ویروس لارنگوتراکئیت شباهت بسیار زیادی به سایر Alphaherpesvirus هایی چون Pseudorabies و همچنین herpes simplex.V خواهد داشت . این ویروس ، بیماری زایی خود را با اتصال به رسپتور سلولی آغاز می کند . توجه داشته باشید که چنین اتصالی به دنبال آمیزش پوشش ویروس با غشای پلاسمایی سلول میزبان میباشد .

سپس نوکلئوکپسید ویروس رها شده و از طریق منافذ هسته به درون آن نفوذ می کند . این درحالیست که رونویسی و تکثیر DNA ویروس در داخل هسته انجام میشود .

رونویسی DNA ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت بصورت تنظیم شده ، مداوم و آبشاری روی می دهد . چنین حالتی مشابه سایر AlphaherpesViruses میباشد . در نهایت ، نزدیک به 70 پروتئین ویروسی کد شده تولید خواهند شد . چندین نوع آنها آنزیمها و پروتئینهای باند شده DNA میباشند که سبب تعدیل تکثیر DNA ویروس میشوند ولی اکثریت آنها ساختارهای پروتئینی ویروسی میباشند .

این درحالیست که تکثیر DNA ویروسی واجد چرخه پیچیده ایی میباشد . DNA های تولید شده با مهاجرت از هسته ، واجد غشای مناسبی میشوند . این ذرات واجد پوشش ، سپس از طریق ساختمان اندوپلاسمیک مهاجرت نموده و در واکوئول هایی در سیتوپلاسم سلول انباشته میشوند . ویریونهای واجد پوشش با لیز سلولی ، الصاق غشای واکوئولی یا اگزوسیتوز رها میشوند .

حساسیت نسبت به عوامل فیزیکی و شیمیایی :

ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت نسبت به عوامل لیپولایتیکی چون کلروفرم و همچنین اتر حساس میباشد . درصورتیکه ویروس بیماری لارنگوتراکئیت در یک رقیق کننده مناسبی چون گلیسرول یا Nutrient Broth در 4 درجه سانتیگراد نگهداری شود ، برای مدت زمانی چون ماههای متوالی بیماریزایی آن حفظ خواهد شد .

این درحالیست که گزارشهایی مبنی بر حساسیت LTV به حرارت منتشر شده است . توجه داشته باشید که درجه حرارت 55 درجه سانتی گراد برای مدت زمان 15 دقیقه یا 38 درجه سانتی گراد برای 48 ساعت ، سبب غیرفعال شدن ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت میشود .

از سویی دیگر ، Meulemans و Halen نوعی سویه ایی بلژیکی را به مدت یک ساعت در دمای 56 درجه سانتی گراد نگهداری کردند . این دو محقق گزارش نمودند که نزدیک به یک درصد از بیماری زایی این ویروس پس از زمان یادشده باقی مانده است . این درحالیست که در گزارشی ، Cover و Benton از نابودی ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت در دمای 37 درجه سانتی گراد برای مدت زمان 44 ساعت در بافت میانی نای لاشه پرنده اطلاع دادند .

بر اساس گزارشات منتشر شده توسط این دو محقق ، این ویروس در دمای 25 درجه سانتی گراد برای مدت زمان 5 ساعت در غشای کوریوآلنتوئیک ، نابود میشوند .

بطور حتم ، نتایج فوق با گزارشات قبلی محققین تفاوتهای اساسی دارد . در گذشته محققین از توانایی تحمل محیطهای گرم 13 تا 23 درجه سانتی گراد برای دوره های 10 تا 100 روزه توسط ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت سخن می راندند . بطورحتم تحقیقات بیشتری جهت رفع ابهامات یاد شده نیاز خواهد بود .

از سوی دیگر ، محلولهای 3 درصد کرزول یا 1 درصد lye توانایی نابودی LTV در کمتر از یک دقیقه را خواهند داشت . این درحالیست که با استفاده از ضدعفونی کننده تجاری یا ترکیبات شوینده هالوژنه براحتی میتوان به ضدعفونی سطوح آزمایشگاهی پرداخت . بر اساس تحقیقاتی که اخیرا صورت پذیرفته است ، استفاده از پراکسیدهیدروژن 5 درصد در مه پاشها و هوای سالن پرورش ، به غیرفعال نمودن LTV کمک شایانی نموده است .

طبقه بندی :

براساس مطالعات صورت پذیرفته توسط آزمایشات خنثی سازی ویروسی ، ایمنوفلورسانس و مطالعات حفاظت دوگانه ، به نظر میرسد عامل بیماری لارنگوتراکئیت به لحاظ آنتی ژنتیکی متجانس باشد . این درحالیست که گوناگونی های آنتی ژنی متفرقه ایی در میان سویه ها مشاهده شده است . نتایج یاد شده اخیر ، به دنبال یافته هایی مطرح شده اند . در این یافته ها ، برخی سویه های ویروسی با آنتی سرم غیرمتجانس خنثی شده اند .

بیماری زایی :

رخداد سویه های ویروسهای عامل بیماری لارنگوتراکئیت از سویه های بسیار حاد که شیوع و تلفات بالا را در جوجه های درگیر ایجاد می کند تا سویه های با حدت پائین که بیماری های خفیف تا غیرقابل مشاهده را تولید می کنند متفاوت خواهد بود .

حدت سویه های ویروس این بیماری نیز متفاوت بوده و بر اساس اندازه پلاکهای ایجاد شده ، ریخت شناسی ، تاثیر بر CAM تخم مرغهای واجد جنین ، طبقه بندی میشوند .این درحالیست که تفاوت حدت سویه های مختلف ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت از مشکلات بسیار مهم میباشد . این مشکل بخصوص در مورد سویه های وحشی و همچنین ویروسهای اصلاح شده واکسن زنده وجود خواهد داشت .

توجه داشته باشید که از طریق برآورد الگوی تلفات در جنین تخم مرغ میتوان تفاوتهایی را میان سویه های مختلف LTV قائل شد . از مورد فوق به عنوان نوعی سیستم بیولوژیک مرتبط با حدت ویروسها استفاده میشود .

طبقه بندی ملکولی :

از انواع روشهای ملکولی که جهت شناسایی سویه های مختلف ویروس بیماری لارنگوتراکئیت استفاده میشوند ، میتوان به هیبریدازیسیون DNA ، RFLP ، PCR و همچنین واکنش منع آنالیز اندونوکلوئاز DNA ویروس اشاره نمود . بر اساس تحقیقات صورت پذیرفته ، این نکته به اثبات رسیده است که روشهایی چون جداسازی الکتروفورزی قطعات DNA و همچنین ، واکنش منع آنالیز اندونوکلوئاز DNA ، سویه های متفاوت LTV را از یکدیگر تمییز خواهند داد .

این در حالیست که روش منع آنالیز انددونوکلوئاز DNA به کررات در مطالعات همه گیر شناسی رخدادهای این بیماری در مزارع ، به منظور جداسازی ویروسهای وحشی از گونه های اصلاح شده واکسنهای زنده ، استفاده شده است .

در هیبریدازاسیون دو جانبه DNA :  DNA از قطعات کلون شده DNA استفاده میشود . بر اساس پژوهش های صورت پذیرفته ، این نکته به اثبات رسیده است که روش یادشده میان سویه های مختلف ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت تفاوتهایی را قائل میشود . این درحالیست که آزمایشات تکمیلی جهت بررسی صحت روش یاد شده نیاز خواهد بود .

اما اخیرا به منظور مشخص نمودن سویه های ویروسی عامل این بیماری از روش PCR استفاده میشود . بر اساس تحقیقات صورت پذیرفته ، سویه های جدا شده از مزرعه و ویروسهای واکسنها با استفاده از روش RFLP / PCR جدا شده اند .

سیستمهای میزبان آزمایشگاهی :

ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت ، در جنین جوجه ها و محیطهای سلولی متعددی در پرندگان تکثیر شده است . ویروس یاد شده ، در جنین جوجه ها سبب بروز پلاکهای غیرشفافی بر روی CAM میگردد . تغییرات صورت پذیرفته در نتیجه واکنشهای نکروزی و تکثیر بافتی میباشند .

پلاکهای ایجاد شده در CAM ، عموما واجد کناره هایی غیرشفاف و یک ناحیه مرکزی نکروزه و غیرشفاف میباشد . پلاکهای فوق را میتوان 2 روز پس از ایجاد آلودگی ( PI ) مشاهده نمود . از سوی دیگر ، 2 تا 12 روز پس از آلودگی جنین ، مرگ روی می دهد . این درحالیست که بر اساس آزمایشات صورت پذیرفته ، این نکته به اثبات رسیده است که با پاساژهای متوالی در تخم مرغ ، زمان زنده ماندن جنینهای تلقیح شده کاهش می یابند .

ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت در محیط کشتهای سلولی متنوعی تکثیر یافته است . از این محیط ها میتوان به کبد جنین مرغ ( CEL ) ، ریه جنین مرغ ، کلیه جنین مرغ ( CEK ) و کلیه جوجه ( CK ) ، اشاره نمود .

Hughes و Jones میزبانهای آزمایشگاهی مختلفی را به منظور بررسی تاثیرات جداسازی و تکثیر ویروس بیماری لارنگوتراکئیت با یکدیگر مقایسه نمودند . CEL و CK بعنوان سیستم تکثیر ترجیهی معرفی شده اند . این درحالیست که سلولهای ریه جنین جوجه و تلقیح عامل بیماری زا در CAM تخم مرغهای واجد جنین ، حساسیت کمتری را در مقابل تکثیر این ویروس از خود نشان میدهند .

از سوی دیگر ، سلولهای فیبروبلاست جنین جوجه ها ، سلولهای Vero و همچنین ، سلولهای بدست آمده از بلدرچینها بعنوان سوبستراهای ضعیفی جهت تکثیر ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت معرفی شده اند .

مطالعات آسیب شناسی سلولی را گاهی اوقات ، 4 تا 6 ساعت پس از بیماری ، آغاز می کنند . بطور معمول ، بروز علائمی که با آسیب شناسی سلولی قابل مطالعه باشند ، ظرف چنین مدت زمانی ، بیانگر تکثیر بالای عامل بروز بیماری خواهد بود .

افزایش تکثیر ، تورم سلولی ، قرارگیری کروماتین در محلی غیرعادی و دایره ایی شدن هسته از جمله علائمی است که در آسیب شناسی سلولی مورد مطالعه قرار می گیرد . از سوی دیگر ، پیوستن سیتوپلاسم سلولها به یکدیگر سبب پدیدار شدن سلولهای چندهسته ایی غول پیکر خواهد شد .

این درحالیست که امکان رشد ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت در محیط کشت لوکوسیت پرندگان نیز وجود دارد . در ابتدا ، برخی محققین امکان تکثیر این ویروس در محیط کشت یاد شده را به اثبات رسانیدند . پس از آن بود که امکان تکثیر این ویروس در محیط کشت ماکروفاژهای بدست آمده از مغز استخوان و طحال ، مشخص گردید .

Calnek و همکاران با انجام تحقیقاتی بیان نمودند که حساسیت محیط ماکروفاژها برای کشت LTV ، همانند سلولهای CK میباشد . اما بر اساس پژوهشهای صورت پذیرفته ، این نکته به اثبات رسیده است که تکثیر اکثر سویه های LTV در محیط یادشده مناسب نمی باشند .

ژنوتیپ سلولی و ویروسی بر اندازه ، وسعت و محدودیتهای تکثیر ویروسی تاثیرگذار خواهد بود . تحقیقات بسیار زیادی به منظور بررسی کشتهای مختلف سلولی صورت پذیرفته است . نتایج این تحقیقات حاکی از مقاومت کامل یا نسبی لنفوسیت ها ، تیموسها ، لوکوسیتها و سلولهای فعال شده T در برابر ویروس عامل بیماری لارنگوتراکئیت میباشد .

بر اساس پژوهشهای صورت پذیرفته ، امکان رشد این ویروس و تکثیر آن در سلولهای LMH به اثبات رسیده است . این سلولها ، نوعی لاین سلولی ادامه دار میباشند که از تومورهای کبدی جوجه های تحریک شده با مواد شیمیایی بدست می آید . به هرحال ، تکثیر LTV در LMH نیازمند عادت کردن این ویروس به محیط فوق میباشد .

از اینرو خطوط سلولی فوق جهت تشخیص های اولیه نامناسب خواهند بود . این درحالیست که سلولهای یاد شده برای مصارف خاص مناسب خواهند بود . به عنوان مثال ، آزمایشگاههایی که به مطالعه تداخلات سلولهای میزبان ویروسها می پردازند ، میتوانند از محیط یاد شده استفاده نمایند .

ادامه دارد ...

منبع : Disease Of Poultry , 11Th Editions .